Delhaize wil een supermarkt bouwen in de monumentale Sint-Annakerk in de Gentse binnenstad. Het Gentse schepencollege besliste om verder te onderhandelen met het Consortium Markthal (Delhaize) met het oog op een verkoopovereenkomst voor de Sint-Annakerk. Na de restauratie van de kerk komt er onder meer een supermarkt, de eerste in een kerk in Vlaanderen. Voor het hele herbestemmingsproces besloot het Gentse stadsbestuur in zee te gaan met Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV).
Vlaanderen telt meer dan 1.800 parochiekerken (waarvan ongeveer een derde beschermd), nagenoeg evenveel pastorieën, een meervoud van kapellen en ongeveer 1.200 kloostergebouwen. Door de gestage afname van de kerkpraktijk worden flink wat van die gebouwen nog nauwelijks gebruikt: een grote uitdaging voor lokale besturen. De stad Gent maakte twee jaar geleden al een parochiekerkenplan, waarin de Sint-Annakerk als te herbestemmen kerk werd opgenomen (net als 16 andere van de 46 kerken in de stad). De kerk aan het Sint-Annaplein, op wandelafstand van het historische centrum, werd in 1980 beschermd als monument en maakt deel uit van een beschermd stadsgezicht. Het is het belangrijkste gebouw in Gent in Rundbogenstijl, een eclectische stijl met romaanse, Byzantijnse en gotische elementen. De kerk, eigendom van de stad Gent, werd de laatste jaren sporadisch nog gebruikt voor erediensten en concerten. De stad besloot daarop te zoeken naar een zinvolle economische herbestemming. Om het hele proces voor de Sint-Annakerk in goede banen te leiden, sloot de stad een samenwerkingsovereenkomst af met PMV voor de marktprocedure die straks moet leiden tot een erfpacht of een verkoop.
Visie is belangrijk
“De rol van projectregisseur bij zo’n proces tot vermarkten is een kerntaak van PMV”, zegt Mia Segaert, senior investeringsmanager bij PMV. “De procedure verloopt doorgaans in drie stappen: eerst proberen we een duidelijke visie te ontwikkelen die wordt gedragen door alle stakeholders, waarna we de rekening maken en ten slotte de markt opgaan.” Projectleider Lieve Verheyen van de Stad Gent beaamt: “Het is heel belangrijk dat iedereen vooraf een duidelijk beeld heeft van het kader waarbinnen de herbestemming zal plaatsvinden. Voor de start van het project heb ik daarom met alle betrokken spelers (de groendienst, de diensten stedenbouw, monumentenzorg, mobiliteit, erfgoed…) een richtlijnennota opgesteld die alle gevoeligheden in kaart brengt en die de ingediende dossiers heeft gestuurd.”
Klopt de rekening?
Mia Segaert vervolgt: “In fase twee maken we de rekening. Kan een ondernemer 4 à 5 miljoen euro ophoesten voor de restauratie en die investering vervolgens terugverdienen met een brasserie in de kerk, zoals de lokale overheid misschien wel denkt? Dat lukt natuurlijk nooit. Het is een evenwichtsoefening die moet gebeuren, waarbij PMV de wensen van de overheid tracht te koppelen aan de noodzakelijke voorwaarden voor een succesvolle herbestemming. In de derde en laatste fase van het proces gaan we de markt op en zoeken we naar ondernemers met plannen voor de site.” Lieve Verheyen: “Samen met PMV hebben we het project voorgelegd aan heel wat potentiële investeerders. Hoewel we in de stad natuurlijk heel wat expertise in huis hebben, beschikken wij niet over zo’n netwerk: een grote troef van PMV.”
Vijf ingediende dossiers
Met een 20-tal kandidaat-investeerders die het pand hebben bezocht en 5 ingediende dossiers is de stad heel tevreden met het resultaat van het proces. Voor de marktbevraging werd een investeringsmemorandum opgemaakt waarbij werd aangegeven dat het procedureverloop bestaat uit een biedfase, een fase voorkeursbieder en een fase voor closing en contractsluiting. De kandidaten werden uitgenodigd om aan de hand van een schetsontwerp, een visienota, plannen en een plan van aanpak hun visie te formuleren evenals een prijsvoorstel te bieden in functie van het afsluiten van een verkoopovereenkomst of een erfpachtovereenkomst van 99 jaar. Door PMV werd een regelmatigheidsonderzoek uitgevoerd en werd een oplijsting gemaakt van de ingediende voorstellen met de voorziene bestemming. De lijst werd overgemaakt aan de bisschop van Gent, die alle projecten aanvaardbaar vond.
Voorkeursbieder
Op 26 oktober 2018 zijn de juryleden samengekomen om op basis van de ingediende voorstellen en de vooraf gemaakte technische adviezen een voorkeursbieder aan te duiden. Het Consortium Markthal (samenwerkingsverband tussen Delimmo nv, One Plus Projects, Rik De Vooght Architecten en Architectenbureau Bressers) werd door de jury voorgedragen aan het college als voorkeursbieder. Lieve Verheyen: “Na die collegebeslissing zullen we het dossier opnieuw naast de richtlijnennota leggen en met alle stakeholders bepalen welke aspecten nog moeten worden gewijzigd of bij voorkeur moeten worden aangepast. Na dat verslag zal de voorkeursbieder kunnen afwegen of zijn project nog haalbaar is.” De architecte ziet in dat vervolgproces een grote rol voor de stadsbouwmeester die sinds november 2017 aan de slag is in de stad. “Hij is het die de vele, soms tegenstrijdige adviezen bij de totstandkoming van nieuwe stadsprojecten kan samenbrengen in een ruimdenkende visie.”
Hulp nodig bij erfgoedprojecten?
Neem contact op met Mia Segaert, senior investeringsmanager bij PMV, mia.segaert@pmv.eu.
