Sanering Leigracht bij Blue Gate Antwerp halfweg
De zwaar verontreinigde Leiegracht aan bedrijventerrein Blue Gate Antwerp, met PMV als partner, wordt al een tijd gesaneerd. Slib, zand, grond en olie worden gesaneerd of verwijderd. De werken zitten intussen over de helft. Bedoeling is om tegen de zomer af te ronden.
Blue Gate Antwerp is een voormalige petroleumhaven aan de rechterscheldeoever net buiten de Antwerpse ring. De historische petroleumactiviteiten, accidentele lozingen en twee wereldoorlogen hebben geleid tot een aanzienlijke milieuvervuiling: het terrein is een brownfield. De restanten van het industriële verleden vormden een uitdaging voor een make-over van de onderbenutte en verlaten plek tot een hoogwaardig, watergebonden en duurzaam regionaal bedrijventerrein. PMV speelt in die evolutie zowel een strategische als een operationele rol, in nauwe samenwerking met projectpartners AG Vespa, Stad Antwerpen en Waterwegen & Zeekanaal.
Een site met een dergelijk rijk verleden lijkt op het eerste gezicht meer knelpunten dan opportuniteiten te bieden, op vele vlakken: archeologie, milieueffectenrapportage, bodemonderzoek, mobiliteit, erfgoed, vastgoed, wetgeving overheidsopdrachten, hydrologie… Stuk voor stuk werden de knelpunten in kaart gebracht. In een multidisciplinair project met verschillende samenwerkende partijen worden ze omgezet in opportuniteiten. Het project wordt gerealiseerd via een publiek-private samenwerking (PPS) waarin de stad (via AG VESPA), PMV en De Vlaamse waterweg samen met private partner Blue O’pen investeren in de aanleg van een nieuw openbaar domein en het saneren en bouwrijp maken van de terreinen.
Realisaties
In 2014 startten de werken voor de aanleg van een watergebonden clusterkade waarbij de bestaande kaaimuur werd omgevormd tot een laad- en loskade. Eind 2015 werd ze ingehuldigd. Met 220.000 ton te laden en lossen goederen haalt ze ongeveer 9.000 vrachtwagens van de weg. Ook in 2015 verwelkomde Blue Gate Antwerp het bedrijf Bexco. Het sloot een dertigjarige erfpachtovereenkomst met Blue Gate Antwerp voor een terrein van 1,1 hectare waarop het een nieuwe vestiging bouwde. Het bedrijf uit Hamme produceert touwen voor de offshore-industrie.
Herontwikkeling
In februari 2016 werd de opdracht voor de herontwikkeling van de site gegund aan het Consortium Blue O’pen. Blue O’pen heeft drie hoofdcontractanten: twee vennootschappen uit de DEME-groep en vastgoedconsultant Bopro. Het consortium doet verder een beroep op Van Moer Stevedoring, Montea en City Depot voor de logistiek, op Cofely (energie), Quares (parkmanagement), VITO en UAntwerpen (voor R&D-sturing en ondersteuning) en op Studiegroep Omgeving voor ruimtelijke planning en vergunningen. De totale ontwikkelingskosten van het PPS-projectgebied werden toen geraamd op 58 miljoen euro (saneringswerken: 22 miljoen euro). Door een gefaseerde ontwikkeling waarbij de inkomsten uit vermarkting maximaal worden afgestemd op de kosten, konden de investeringen aanzienlijk worden beperkt.
Amazon
Eén van de bedrijven die op het terrein actief wordt, is Amazon. De Amerikaanse webgigant opent eind 2022 een energie-efficiënt bezorgcentrum om aan de toenemende vraag tegemoet te komen en om de capaciteit van zijn bezorgnetwerk uit te breiden. Het gaat het station zelf beheren en bouwt een eigen netwerk uit van kleine en middelgrote pakjesbezorgers. Voor de ontwikkeling van het delivery station (8.438 m²) doet Amazon een beroep op Montea, partner voor de ontwikkeling van de logistieke zone op Blue Gate Antwerp. De nieuwe site wordt de eerste ontwikkeling van Amazon in België. Het kiest voor Blue Gate Antwerp om zijn strategische ligging die zowel het stadscentrum als de wijde omgeving rond Antwerpen bedient. Het nieuwe station maakt deel uit van een grotere site die Montea ontwikkelt als een stedelijk logistiek park op het eerste eco-effectieve, watergebonden bedrijventerrein in België. Het gebouw heeft als doel een “Excellent”-certificering BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) te behalen. Amazon onderschrijft met haar komst ook de vestigingsvoorwaarden die van toepassing zijn voor de site. Daarenboven wordt met elke vestiger, zo ook met Amazon, een op maat ontwikkelplan opgesteld, waarin de groeilijn van de specifieke vestiger en eventuele werkpunten worden vastgelegd. Dat alles om de hoge ambities inzake duurzaamheid niet alleen te realiseren, maar ook te behouden. Als resultaat daarvan zal Amazon op termijn alle stadslogistiek met CO2-neutrale elektrische voertuigen verrichten. De duurzame mobiliteit wordt ook maximaal geïmplementeerd tijdens de werffase van het project waarbij het merendeel van de 32.000m² welfsels van het gebouw per boot worden geleverd.
Vlaamse steun
Zowel het Vlaams gewest als De Lijn plannen investeringen om de site aan te sluiten op wegen en het openbaar vervoer. Het Agentschap Innoveren & Ondernemen betaalt 85% van de infrastructuurkosten en subsidieert de herlocatie van de logistieke zone. Er is ook geld van het Agentschap Onroerend Erfgoed voor de restauratie van de beschermde loods en piperacks op de site. Het Vlaams Gewest voorzag tevens de nodige middelen ter verwerving van de vroegere FSI-gronden, meer bepaald 6 miljoen euro. Ook de gerealiseerde brownfieldconvenant brengt een aantal financiële voordelen: zo moeten er geen registratierechten worden betaald aan het Vlaams Gewest en moet er geen financiële borg worden gesteld. Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) ten slotte betaalde 12,8 miljoen euro voor de stabilisatie en ophoging van de kaaimuur ter hoogte van de site, als onderdeel van het geactualiseerd Sigmaplan. Dat maakte de aanleg van de clusterkade mogelijk.
Rol van PMV
Het multidisciplinaire team van PMV stond mee aan de wieg van de structuur en de organisatie van het partnerschap. PMV richtte daarvoor in 2007 de projectvennootschap Blue Gate Antwerp op. Parallel aan de werking van de projectvennootschap, toetsen we periodiek de evolutie van deze gebiedsontwikkeling af met de omwonenden, met alle betrokken administraties en met het politieke niveau. Een dergelijk gedeeld partnerschap leidt tot een beter draagvlak, zowel op sociaal, administratief als politiek vlak.
Andere partners
Blue Gate Antwerp is een realisatie van de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV, Waterwegen & Zeekanaal, het gemeentelijk stadsontwikkelingsbedrijf AG Vespa en het agentschap Ondernemen & Stadsmarketing/Werk en Economie van de stad Antwerpen. Zij werken samen aan de ontwikkeling en de sanering van het terrein. Het project komt tot stand met financiële steun van Agentschap Ondernemen en Interreg IVB Noordwest-Europa.
